altı şapkalı düşünme tekniği ne demek?

Altı Şapkalı Düşünme Tekniği

Altı Şapkalı Düşünme Tekniği, Edward de Bono tarafından geliştirilen, bir problemi veya konuyu farklı açılardan ele almayı sağlayan bir düşünme yöntemidir. Amaç, tek bir bakış açısına saplanmak yerine, sistematik olarak farklı düşünce biçimlerini kullanarak daha kapsamlı ve dengeli kararlar almaktır. Her bir "şapka" farklı bir düşünce tarzını temsil eder:

• Beyaz Şapka: Tarafsız ve objektif düşünmeyi temsil eder. Sadece mevcut bilgilere, gerçeklere ve verilere odaklanılır. Duygular, inançlar ve yorumlar dışlanır. Hangi bilgilere sahip olduğumuz, hangi bilgilere ihtiyaç duyduğumuz gibi sorular sorulur.

• Kırmızı Şapka: Duygusal düşünmeyi temsil eder. Sezgiler, hisler ve önseziler bu şapka altında ifade edilir. Herhangi bir mantıksal açıklama veya gerekçe sunulmasına gerek yoktur. Sadece "Bu konuda içimden geçen..." gibi ifadeler kullanılır.

• Siyah Şapka: Eleştirel ve dikkatli düşünmeyi temsil eder. Riskleri, tehlikeleri, olası sorunları ve eksiklikleri belirlemeye odaklanılır. Mantıksal argümanlar ve nedenler sunularak olumsuz yönler vurgulanır. "Neden işe yaramaz?" sorusunun cevabı aranır.

• Sarı Şapka: İyimser ve yapıcı düşünmeyi temsil eder. Fırsatları, faydaları ve avantajları belirlemeye odaklanılır. Bir fikrin neden işe yarayabileceği üzerine pozitif ve umutlu bir bakış açısıyla düşünülür.

• Yeşil Şapka: Yaratıcı ve yenilikçi düşünmeyi temsil eder. Yeni fikirler, alternatifler ve olasılıklar üretmeye odaklanılır. Mevcut kalıpların dışına çıkılır ve farklı yaklaşımlar denenir. Beyin fırtınası teknikleri kullanılabilir.

• Mavi Şapka: Süreci yöneten ve kontrol eden düşünmeyi temsil eder. Düşünme sürecini organize eder, hedefleri belirler, şapkaların kullanım sırasını ayarlar ve sonuçları değerlendirir. Bir nevi "düşünme hakkında düşünme" şapkasıdır.

Bu altı farklı düşünce tarzını temsil eden "şapkalar" sırayla takılarak (gerçek bir şapka takılmasına gerek yoktur, sadece bir metafor olarak kullanılır) her bir açıdan konuya yaklaşılır. Bu yöntem, daha dengeli, kapsamlı ve yaratıcı kararlar alınmasına yardımcı olur. Ayrıca, iletişim sorunlarını azaltır ve farklı bakış açılarının daha iyi anlaşılmasını sağlar.